Aclarubicine hoort bij de groep van anthracyclines. Deze chemotherapie is zeer effectief maar de toepassing is beperkt door de cardiotoxiciteit; bij recidiverende ziekte zijn anthracyclines geen optie meer. Prof. dr. Sjaak Neefjes doet al jaren onderzoek naar anthracycline. Neefjes is hoogleraar chemische immunologie en afdelingshoofd van de afdeling Cel en Chemische Biologie (CCB) aan het LUMC. Hij toonde al eerder aan dat doxorubicine, een ander medicijn binnen de anthracylinegroep, zo gemodificeerd kan worden dat het zijn cardiotoxiciteit verliest maar het antitumoreffect behoudt. 'Deze bevindingen zijn weliswaar gebaseerd op onderzoek in cellijnen en proefdieren. Er is nog jaren onderzoek nodig om deze doxorubicinevariant verder te ontwikkelen zodat het bij patiënten gebruikt kan worden.'
Data uit China
Over aclarubicine zegt Neefjes dat het in 2004 van de Europese markt is gehaald omdat ‘het niet goed genoeg verkocht werd’. 'Aclarubicine wordt nog wel in China en Japan gebruikt in de behandeling van AML-patiënten, maar het was nog niet duidelijk of er sprake is van hartfalen bij deze patiënten.' Onderzoek in het lab van Neefjes wees uit, dat aclarubicine veilig gebruikt kan worden in muizen, zelfs als zij eerst behandeld waren met een toxische antracycline. Neefjes kreeg via dr. Li in Shanghai, die AML-patiënten met aclarubicine behandelt, toegang tot data van patiënten die intensief met anthracyclines behandeld waren. De effecten van verschillende anthracyclines, waaronder aclarubicine, konden zo vergeleken worden. Neefjes: 'Op basis van de data uit Shanghai blijkt dat zo’n 70% van de uitbehandelde AML-patiënten reageerde op een therapie gebaseerd op aclarubicine, en dat zo’n 30% zelfs genas.' In Nederland is de 5-jaars overleving voor AML-patiënten momenteel 30%. 'De onderzoeksresultaten tonen aan dat de overlevingskans naar 53% stijgt als de uitbehandelde AML-patiënten alsnog met aclarubicine behandeld worden! Het ontbreken van cardiotoxiciteit is de belangrijkste reden van het succes van aclarubicine,' aldus Neefjes.
De patiënteninformatie uit Shanghai laat ook zien dat aclarubicine effectiever is dan venetoclax, het nieuwste (en dure) geneesmiddel voor AML. En dat, in tegenstelling tot venetoclax, patiënten niet ongevoelig worden voor behandeling met het veel goedkopere aclarubicine. Omdat aclarubicine niet in Nederland beschikbaar is voor klinische studies, starten er klinische studies met dr. Li in China om het gebruik van aclarubicine bij onder meer AML verder te onderzoeken.
Referentie
1. Qiao X, van der Zanden SY, Li X, et al. Diversifying the anthracycline class of anticancer drugs identifies aclarubicin for superior survival of acute myeloid leukemia patients. Mol Cancer. 2024;23(1):120.
Bron: LUMC
